Ψυχολογία

Όλοι οι άνθρωποι, έχουμε βιώσει την αίσθηση του άγχους κατά την διάρκεια κάποιων περιόδων της ζωής μας όπως οι εξετάσεις, η μετακόμιση η ο γάμος. Θα λέγαμε μάλιστα ότι σε μικρές δόσεις είναι απαραίτητο προκειμένου να μας κινητοποιεί και να βρισκόμαστε σε εγρήγορση. Όταν όμως το άγχος εμφανίζεται σε μεγάλη ένταση και για μεγάλο χρονικό διάστημα εξουθενώνει τον ανθρώπινο οργανισμό με αποτέλεσμα την δυσλειτουργία και σε ακραίες περιπτώσεις ακόμα και την κατάρρευση. Δημιουργούνται αϋπνία, ευερεθιστότητα, ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, συνεχής κόπωση, αίσθηση αδυναμίας αλλά και αρνητικά συναισθήματα θλίψης και φόβου καθώς και σκέψεις συνεχής και παραλογής ανησυχίας όπως και καταστροφολογίας. Συχνά δε επειδή το αλκοόλ μειώνει αρχικά το άγχος είναι δυνατόν να οδηγήσει σε εξάρτηση από αυτό όπως και άλλες κατασταλτικές ουσίες.

Η κρίση πανικού είναι μια εκδήλωση ακραίου άγχους που εκδηλώνεται συνήθως αιφνιδίως, διαρκεί λίγο, όχι πάνω από 20 λεπτά και συνοδεύεται από μια σειρά σωματικών συμπτωμάτων όπως ταχυκαρδία, εφίδρωση, ζάλη, δύσπνοια, φόβο επικείμενου θανάτου και σκέψεις καταστροφολογίας. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία είναι δυνατόν να εξελίχθη σε διαταραχή πανικού με άλλες επιπλέον επιπλοκές όπως η αγοραφοβία κάνοντας την θεραπεία πιο δύσκολη. Αρκετοί άνθρωποι που έχουν κάποια από τα προαναφερθέντα συμπτώματα έχουν την τάση να επισκέπτονται γιατρούς όπως καρδιολόγους καθώς τα συμπτώματα προσομοιάζουν με αυτά καρδιακού επεισοδίου, αναπνευστικής ανεπαρκείας η απορρύθμισης θυρεοειδούς αδένα. Τελικά το ότι δεν εντοπίζουν κάποια παθολογία τους δημιουργεί απόγνωση και μεγαλύτερη ανησυχία και έτσι διογκώνεται το πρόβλημα και συχνά χρονίζει.

Ο φόβος είναι ένα από τα συναισθήματα στο όποιο ο άνθρωπος οφείλει σε μεγάλο βαθμό την επιβίωση του καθώς υπάρχει ώστε να τον προειδοποιεί και να προστατεύεται από επικείμενους κινδύνους υιοθετώντας την κατάλληλη αντίδραση (fight or flight). Η φοβία όμως δυστυχώς είναι ένας φόβος παράλογος ο όποιος καθιστά αυτόν που την έχει πολύ συχνά δυσλειτουργικό καθώς αποφεύγει κάθε συνάντηση με το πιθανό φοβογόνο ερέθισμα. Συνηθέστερη αίτια δημιουργίας είναι μια πρότερη τραυματική εμπειρία δική μας η άλλου. Υπάρχουν πολλών ειδών φοβίες όπως για τα ύψη, διαφόρων ζωών, αεροπλάνων, ασανσέρ, για πολυσύχναστους χώρους αλλά και πιο περιπλοκές εκφάνσεις όπως η κοινωνική φοβία. Πάντως όλες οι φοβίες είναι πλήρως θεραπεύσιμες και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Είναι απολύτως φυσιολογικό σε κάποια στιγμή της ζωής μας να εμφανιστεί ένα πρόβλημα σεξουαλικού τύπου. Ανοργασμία, πρόωρη εκσπερμάτιση, δυσπαρεύνια, έλλειψη διέγερσης η ερωτικής επιθυμίας είναι προβλήματα που είναι δυνατό να προβληματίσουν κάθε άνδρα η γυναίκα στη σύγχρονη εποχή που διανύουμε. Εφόσον γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και δεν προκύψει παθολογικό πρόβλημα τότε θα πρέπει να αναζητήσουμε την αίτια σε ψυχολογικούς παράγοντες. Άγχος, κυνήγι επιδόσεων και επιβεβαίωσης, προβληματική εικόνα για το σώμα μας, επικριτικός σύντροφος καθώς και πρότερες κακοποιητικές εμπειρίες είναι δυνατόν να αποτελούν αίτια του κάκου αλλά και διαιώνισης του προβλήματος. Το άτομο έτσι εμπλέκεται μέσω των σεξουαλικών προβλημάτων σε ένα φαύλο κύκλο καθώς αποτελούν σημαντικό εμπόδιο στην επικοινωνία και την επαφή ανάμεσα στους συντρόφους.

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι η κατάθλιψη αποτελεί την ασθένεια του 21 αιώνα. Οι συνεχείς πιέσεις, ματαιώσεις και απώλειες τις οποίες βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος έχουν οδηγήσει αρκετούς από εμάς στην επίπονη αυτή συναισθηματική διαταραχή. Με τον όρο κατάθλιψη εννοούμε ένα βαθύ και έντονο συναίσθημα θλίψης που εκδηλώνεται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα (πάνω από 2 εβδομάδες) το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και με βασικό του σύμπτωμα την αδυναμία κάποιου να ευχαριστηθεί (ανηδόνια) σε συνδυασμό με αλλά συμπτώματα όπως αϋπνία (η παρατεταμένη διάρκεια ύπνου), αδυναμία συγκέντρωσης, εύκολη κόπωση, απώλεια βάρους (η άτυπα αύξηση βάρους), έλλειψη ενδιαφερόντων και κοινωνική απόσυρση. Σε ακραίες δε περιπτώσεις είναι δυνατόν να υπάρχουν και σκέψεις αυτοκτονίας (αυτοκτονικός ιδεασμός). Σε τέτοια περίπτωση είναι αναγκαία η άμεση επικοινωνία με ιατρό, έκτακτες μονάδες βοήθειας και το πλησιέστερο νοσοκομείο.

Η έλλειψη αυτοπεποίθησης αποτελεί ένα πρόβλημα το όποιο πηγάζει κυρίως από την απουσία επαρκούς αυτοεκτίμησης του ατόμου. Ως αποτέλεσμα το άτομο που χαρακτηρίζεται από χαμηλή αυτοπεποίθηση υιοθέτει πεποιθήσεις ότι είναι ανεπαρκής ότι είναι ανάξιο να αγαπηθεί, αποτυχημένο και ως εκ τούτου πολλές από αυτές τις σκέψεις αναπαράγονται ως μια μορφή αυτό-εκπληρουμένης προφητείας. Τα θεμέλια τέτοιων δυσλειτουργικών πεποιθήσεων συνήθως δημιουργούνται στην παιδική ηλικία. Σημάδια όπως υπερβολικός φόβος για απόρριψη, αισθήματα μειονεξίας και ντροπής, επιλογή ακατάλληλων και κακοποιητικών συντρόφων αλλά και τελειομανίας (ως αντισταθμιστικής συμπεριφοράς), αποτελούν ένδειξη για έλλειψη αυτοπεποίθησης και χρειάζονται άμεση ψυχολογική υποστήριξη ώστε να αποφευχθούν αλλά πιο περίπλοκα προβλήματα όπως πχ κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές καθώς και εξαρτήσεις.

Η αδυναμία τεκνοποίησης κάποιου ζευγαριού είναι δυνατό να έχει δυσάρεστες και έντονες επιπτώσεις στη ζωή του σε διάφορα επίπεδα όπως ψυχολογικό, κοινωνικό και οικονομικό. Το άγχος που επιφέρει η κατάσταση αυτή είναι πιθανό να επιφέρει μια σειρά προβλημάτων διαπροσωπικών καθώς και ευρύτερων οικογενειακών αποκορύφωμα την αποδόμηση και διάλυση της ίδιας της σχέσης του ζεύγους. Κάθε αποτυχημένος κύκλος θεραπείας οδηγεί σε όλο και πιο έντονο άγχος που τελικά οδηγεί στην κατάρρευση. Πολλοί άνθρωποι βιώνουν αισθήματα ενοχής, θλίψης αλλά και θύμου. Η ψυχολογική υποστήριξη είναι άκρως απαραίτητη προκειμένου να διατηρηθεί ζωντανή η σχέση αλλά και να ενδυναμωθεί η πιστή στον εαυτό και η επίμονη για την συνεχεία.

Πολλές φορές οι νέοι γονείς βρίσκονται αντιμέτωποι με προκλήσεις όσον αφορά θέματα που άπτονται της διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους. Θέματα όπως η δυσκολίες προσαρμογής στο σχόλιο, ο σχολικός εκφοβισμός (bullying), η ανακοίνωση και διαχείριση του διαζυγίου στα παιδιά, ο ανταγωνισμός μεταξύ αδερφιών, η επαρκής οριοθέτηση και πειθαρχία, οι εκρήξεις θύμου στην εφηβεία αποτελούν διαρκείς προκλήσεις για τους γονείς οι όποιοι νιώθουν την ανάγκη για εξειδικευμένη συμβουλευτική βοήθεια.

Κάθε άτομο που έχει υποστεί μια εξαιρετικά επώδυνη, τραυματική εμπειρία (όπως σεισμό, αυτοκινητιστικό δυστύχημα) η ακόμη και αν έχει γίνει μάρτυρας κάποιας τέτοιας κατάστασης είναι αρκετά πιθανόν να αναπτύξει μετατραυματικου στρες. Το μετατραυματικό στρες είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονο άγχος, αϋπνία, εφιάλτες, αναβιώσεις του τραυματικού γεγονότος, έλλειψη συγκέντρωσης, αποφυγή με οτιδήποτε θυμίζει το τραυματικό γεγονός κ.α. Η διαταραχή αυτή είναι δυνατόν να εκδηλωθεί ακόμη και αρκετό διάστημα μετά την βίωση του τραυματικού γεγονότος και να οδηγήσει σε πιο περιπλοκές καταστάσεις αν δεν θεραπευτεί, όπως κατάθλιψη και χρήση ουσιών.